Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir?
Bağımlı kişilik bozukluğu, kişinin bağımlılık derecesinde başkalarının onayına ve yardımına aşırı bir şekilde bağımlı olduğu bir kişilik bozukluğu türüdür. Bu kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler genellikle başkalarının ihtiyaçlarına öncelik verirken kendi ihtiyaçlarını ihmal ederler. Kendi fikirlerini ifade etmekte zorlanır ve başkalarının kararlarına bağlılık göstermekten mutluluk duyarlar. Bağımlı kişilik bozukluğu, güvensizlik ve özsaygı eksikliği gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler genellikle karar verme süreçlerinde zorlanır ve sürekli başkalarının onayını ararlar. Bu kişiler, kendilerini sürekli başkalarına bağlı hissederler ve başkalarının hayatları üzerinde kontrol sahibi olma arzusuyla hareket ederler. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişilerin ilişkileri sıklıkla dengesizdir ve bağımlı oldukları kişilerin isteklerini yerine getirme çabalarıyla belirlenir.
Bağımlı kişilik bozukluğu tanısı, kişinin belirli belirtilere sahip olması ve bu belirtilerin kişinin yaşamını önemli ölçüde etkilemesi durumunda konulur. Amerikan Psikiyatri Derneği’nin Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-5)’na göre, bağımlı kişilik bozukluğu tanı kriterleri arasında başkalarının onayına aşırı bir şekilde bağımlılık, kendiliğinden başlama yeteneğinin eksik olması, çatışmalardan kaçma eğilimi, karar verme süreçlerinde zorlanma ve başkalarının gereksinimlerine aşırı özen gösterme yer alır.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Tanı Kriterleri Nelerdir?
Bağımlı kişilik bozukluğu, kişinin aşırı derecede başkalarının onayına ve desteğine ihtiyaç duyduğu bir kişilik bozukluğu olarak tanımlanır. Bu kişiler, karar verme süreçlerinde başkalarının fikirlerine fazlasıyla bağımlı olabilir ve kendi ihtiyaçlarını veya isteklerini ikinci plana atma eğilimindedir. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler genellikle kendilerini yetersiz hisseder ve başkalarının yönlendirmesine ihtiyaç duyarlar.
Bağımlı kişilik bozukluğunun tanı kriterlerine göre, bireyin en az beş aşağıdaki özelliklerden en azına sahip olması gerekmektedir:
- Başkalarının onayına aşırı derecede ihtiyaç duyma: Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler, kararlarını verirken veya hareket ederken sürekli olarak başkalarının onayını ararlar. Kendi yeteneklerine güvenmek yerine, daima başkalarından doğrulama arayışındadırlar.
- Yetersizlik hissi: Bağımlı kişilik bozukluğu olan bireyler kendini sürekli olarak yetersiz hisseder. Başkalarının yardımı olmadan hiçbir şeyi başaramayacakları düşüncesiyle yaşarlar.
- Kendi ihtiyaçlarını ikinci plana atma: Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler, kendi ihtiyaçlarını ve isteklerini sürekli olarak ihmal eder. Başkalarının isteklerini yerine getirmek ve onları memnun etmek için kendilerini feda edebilirler.
Bağımlı kişilik bozukluğu tanı kriterlerine tam olarak uymak için bu özelliklerin yanı sıra, kişinin yetişkinlik dönemine kadar uzanan süre boyunca bu davranışları sergilemesi gerekmektedir. Eğer bağımlı kişilik bozukluğu tanısı konulursa, kişiye terapi veya ilaç tedavisi gibi uygun tedavi yöntemleri uygulanabilir. Tedaviyle birlikte, bireyin kişilik özelliklerini anlaması ve kabul etmesi, özgüvenini geliştirmesi ve kendi ihtiyaçlarını önemseyebilmesi hedeflenir.
0 yorum